Op 3 oktober 2018 was het leven van onze Ierse terriër Pepper, na 13,5 jaar, rond. Amper 12 dagen later reisde onze tweede trouwe Ierse terriër-viervoetervriend Frits, hem achterna. Onze twee honden, die kort na elkaar sterven… dat is op zijn zachts gezegd pittig, confronterend… Ach, je weet wel, als je een hond in huis haalt, dat dit voor een ‘tijdje’ is… Dat de natuur een beperkte ‘houdbaarheidsdatum’ voorziet… En dat je er op een bepaald moment ook weer afscheid van zal moeten nemen. En als het dan zover is… dan doet dat ontzettend veel pijn…
Huilen, tranen, verdriet, leegte, gemis… Twintig procent van ons gezinssysteem was plotsklaps weg. Ieder gezinslid, op de eigen manier… zocht voorzichtig naar een nieuw evenwicht… Leren omgaan met verdriet, één van de thema’s die als rode draad door mijn leven golven, was plotsklaps heel erg voorgrond in mijn bestaan. Er was geen ontsnappen of ontkomen aan.
Daags na het overlijden van Frits stond er een lezing voor Fibromyalgieliga in Waregem op de agenda. Het verdriet nam het helemaal van me over. Wat nu? Annuleren? Verplaatsen? Neen, neen, echt, dat kon ik niet maken. De lezing was al meer dan een half jaar geleden gepland…
Een dertigtal mensen keken verlangend uit naar mij komst… naar mijn ‘andere kijk op CVS en fibromyalgie’…
Zal ik gefocust kunnen blijven? Zal ik niet overspoeld worden door mijn emoties? In tranen uitbarsten? In een situatie terecht komen waarin niet ikzelf maar mijn emoties de leiding nemen? Het minste dat ik contact zou maken met dit verse, rauwe verdriet, lag de overspoeling op de loer. Angst voor de overspoeling was op dat ogenblik waar ik voor vreesde.
Wanneer ik een lezing geef, neem ik steeds iemand mee die me vergezeld: mijn buddy. Mijn buddymaatje van dienst omarmde mee mijn verdriet. Het mocht er helemaal zijn. Gelukkig was Waregem niet ‘next door’ en gaf de lange rit me ruimschoots de tijd om op adem te komen, te herademen. Eénmaal goed vertrokken, vroeg ik mijn maatje niets meer over mijn honden te zeggen of te vragen. En gaandeweg kreeg ik weer meer grip op mezelf en mijn emoties. Ik kon gaandeweg weer in contact komen met mijn innerlijk kompas en hierdoor de focus leggen op dat wat ik te doen had die dag, dat waar ik voor gevraagd was: mijn verhaal vertellen, inspiratie brengen, in dialoog gaan… Tijdens de lezing sprak ik over het belang van bestaansrecht geven aan je emoties… Dat verdriet een reden van bestaan heeft… er mag zijn… Wat was ik opgelucht dat de focus bleef… en de ‘zondvloed aan tranen’ uit bleef.
Later die week, toen er ruimte voor kwam, namen mijn tranen het helemaal van me over… Liefst zou ik helemaal alleen geweest zijn… ik zou mij schamen mocht iemand dergelijke ‘overvloed en intensiteit’ aan tranen zien… en ik hoopte heel erg dat er niemand zou komen aanbellen! Dat was hoe ik het omgaan met verdriet aangeleerd had in mijn kindertijd: verdriet draag je alleen… dat is vertrouwd en veilig… want als anderen het zien dan komt er oordeel… dan dien je je te schamen…
Ik had al vaker stilgestaan bij de manier waarop ik verdriet beleef… Ik wist wel dat het niet op een natuurlijke manier stroomde en had er al meermaals over gemediteerd, gereflecteerd… Ik was er al veel over te weten gekomen. Mijn grootmoeder (°1910-2009) had door het hard labeur op de boerderij, door de trauma’s van oorlog en verlies, vele littekens op haar ziel. De rug rechten, schouders naar achter, je schrap zetten…én vooral je plicht doen… het was haar manier van omgaan met haar diepe verdriet. Dit herkende ik ook in mezelf. Mijn verdrietbeleving was gelijkaardig als die van ons ‘moe’… Bovendien voelde, telkens ik er mee in aanraking kwam, dat het verdriet dat in mij kon opborrelen, zoveel ‘grootster - verder reikend’ was dan mijn eigen ervaringen. Ja, ik droeg, onwetend, een deel van het verdriet van mijn familie op mijn schouders… Omgaan met verdriet… het was allesbehalve een natuurlijke flow… Eerder een geforceerd, krampachtig boeltje… Hoe vaak was ik al in overspoeling terechtgekomen? En de angst hiervoor lag, iedere keer er verdriet in me kwam, om de hoek lekker op de loer… Ik wist al veel. Maar helaas bleef ik omgaan met mijn verdriet op de manier zoals ik in mijn kindertijd geleerd had.
Wou ik hier nog langer omheen dansen? Hoe lang nog? Of wou ik nu eindelijk dit thema eens bekijken met een vergrootglas? Of liever vanop een afstand? Ik besliste om ermee aan de slag te gaan bij een collega psychotherapeute.
En ja, inzichten… soms komen ze traag… op andere momenten komen ze snel… heel snel… en borrelen ze met gemak op… en dan maken de innerlijke worstelingen plaats vrij voor meer rust en vrede... In deze ging het snel. Ik ging in de therapeutische sessie de beleving van verdriet plots, zomaar uit het niets, vergelijken met die van boosheid. Boosheid… een andere emotie… daar heb ik wel controle over… daar kan ik overwegend wel op een volwassen manier bedding aan geven… Hoe dat gaat? Boosheid borrelt innerlijk in me op. Ik zie dat ze er is: ik herken en erken ze, geef ze dus bestaansrecht. En dan heb ik de keuze: wat doe ik hiermee? Vervolgens neem ik mijn verantwoordelijkheid op om op een volwassen manier (of een onvolwassen-kinderlijke manier) uiting en bedding te geven aan mijn boosheid.
Ik realiseerde me plots: ‘Tiens, verdriet is ook een emotie…
Ik kan hier op eenzelfde manier met omgaan als ik met mijn boosheid doe!!! Aha, juist… zo simpel… Zien dat het in me is… het dus bestaansrecht geven… (en niet wegduwen – niet onderdrukken)… En dan de keuze maken: kies ik ervoor om in de overspoeling te gaan… en de emoties even mijn mens-zijn helemaal over te laten nemen… of kies ik ervoor om op een andere manier volwassen manier uiting en bedding te geven aan wat er diep binnenin me leeft?’ Het gevoel dat ik zelf in de regisseursstoel plaats kon nemen… dat ik iets in de pap te brokken had over mijn verdrietemoties… dat niet de emotie maar ik zelf de regie in handen kon nemen, dat deed me heel erg deugd… Door die keuzevrijheid te ervaren werd mijn verdriet meer controleerbaarder, beheersbaarder, meer behapbaar…
Ik kan er nu meer met spelen… Ik kan het verdriet van vorm veranderen, het groter maken, het kleiner maken… er al dan niet voeding aan geven… het even ‘parkeren’ als ik dat wens… En dit vanuit een weten dat ik er altijd naar terug kan keren… er contact kan mee maken…
Weet je, nu ik dit opschrijf, lijkt dit allemaal voor de hand liggend. Wanneer oude patronen in het spel zijn, dan reageren we vaak op ‘automatische piloot’… dat was precies wat ik deed iedere keer er verdriet in me kwam… Ik reageerde nog steeds op de manier zoals ik het in mijn kinderjaren aangeleerd had. Door de therapeutische sessies heb ik het omgaan met deze emotie kunnen herkaderen… het patroon als het ware kunnen veranderen… doorbreken…
Het is nu erg stil hier in huis… onze twee trouwe viervoeters laten een leegte na… Ook vele mooie, goede, warme herinneringen van al de avonturen die we samen beleefden… De deugnietenstreken… Honden zijn oh zo onvoorwaardelijk in hun liefde… Ze zijn iedere keer weer content met wat ze van je krijgen… onvoorwaardelijk ontvangen ze de gevoelens die we met hen delen… ze geven geen weerwoord… mopperen nooit… en accepteren ons zoals we zijn… Het maakt het allemaal heel bijzonder…
Waarom ik dit met jullie gedeeld heb? Ook ik puzzel dagelijks verder aan die gelukkigere versie van mezelf… zodat die meer vorm kan krijgen… Wat houdt jou tegen om samen met me aan de slag te gaan, zodat ook jouw gelukkigere versie van jezelf mee vorm kan krijgen?